beshankovichi.by

Информационный портал

Социальные сети:

Новости Бешенковичей Общество

11.01.2020 20:42

27 просмотров

0 комментариев

«Песня пра зубра». 500 гадоў з часу выдання паэмы. Твор аб родным краі і народзе

Сапраўдная назва гэтай паэмы: «Carmen de statura feritate ac venatione bisontis», што ў перакладзе з латыні гучыць так — «Песня аб моцы, дзікасці зубра і паляванні на яго».


Першае кракаўскае выданне (1523) «Песні пра зубра»

Аўтар паэмы Мікалай (Мікола) Гусоўскі (паміж 1470–1480 гг. — пасля 1530 г.), быў прыдворным біскупа Полацка Эразма Цыялека, якога і суправаджаў у 1521 у яго пасольстве ў Рым да папы рымскага Льва Х. Мікалай Радзівіл, віленскі ваявода, меркаваў накіраваць у падарунак Льву X пудзіла зубра, у сувязі з гэтым Мікалай Гусоўскі павінен быў напісаць нейкі «дадатак» да гэтага незвычайнага падарунку — паэму «Carmen de statura feritate ac venatione Bisontis», якая цяпер больш вядомая як «Песня пра зубра».


Гусоўскі стаў сведкам эпідэміі чумы на Апенінскім паўвостраве. 1-га снежня 1521 года памёр Папа Леў X. Пасля гадавога знаходжання ў Рыме і смерці біскупа Цыялека, які стаў ахвярай эпідэміі 9-га верасня 1522 года, Гусоўскі зноў вярнуўся ў Польшчу і пасяліўся ў Кракаве.

Нягледзячы на ​​абставіны, паэма ўсё ж была напісана Мікалаем Гусоўскім, але ўжо ў Кракаве, і прысвечана каралеве Боне Сфорца, якая дала сродкі на друк гэтага твора.

Гусоўскі быў сынам прафесійнага паляўнічага і таму з веданнем справы падрабязна і дэталёва апісаў знешні выгляд, звычкі і паводзіны зубра, а таксама паляванне на яго. Цяпер паэму характарызуюць як твор аб родным краі і народзе, разважанне аб лёсе Радзімы, аб яе месцы на шляхах гісторыі.

Упершыню паэма была выдадзена ў Кракаве ў 1523 годзе ў складзе зборніка, які складаецца з аднайменнай паэмы, 11 вершаў і празаічнага прысвячэння каралеве Боне Сфорца. У пачатку паэмы Гусоўскі піша:

— Мне загадалі тварыць маю песьню, — з пакорай
Я пагадзіўся і вось — пільна ўзяўся за працу,
Нат без надзеі, што ўсё будзе ў ёй дасканалым.

Звестак пра выдатнага беларускага паэта-лацініста Мікалая (Мікаля) Гусоўскі захавалася надзвычай мала. Дакладна не вядомыя ні гады жыцця, ні месца нараджэння, ні яго апошні зямны прыстанак, але бясспрэчна тое, што ён добра ведаў жыццё, характар, звычаі і гісторыю беларусаў, быў патрыётам Вялікага княства Літоўскага.

Гісторыкі і літаратуразнаўцы лічаць, што паэта натхняла не толькі магчымасць набыць еўрапейскую славу, але і імкненне паслужыць Айчыне — распавесці свету пра яе гісторыю, веліч і славу, заклікаць Еўропу дапамагчы роднай зямлі перад небяспекай з усходу.

Мікола з Гусава стварыў велічны гімн свайму краю, яго прыродзе, мужнай і цудоўнай душы народа.

Гусоускi М. Песня пра зубра. Мастацкая лiтаратура, 1980 г.

У прысвячэнні каралеве Боне паэт пісаў: «Дзяржава абапіраецца больш на мужнасць духу, чым на сілу цела, аб чым сведчаць як грэкі, так і рымляне. Яны былі найбольш магутныя якраз тады, калі квітнелі навукі і мастацтва».

Гусоўскі звяртаўся да кіраўнікоў з просьбай узяць пад сваю абарону ўсіх таленавітых людзей, каб яны маглі працаваць на карысць дзяржавы, не турбуючыся аб кавалку хлеба. Гэты заклік застаўся без адказу.

Кароль і прыдворныя хутка забыліся на выбітнага паэта. Свае апошнія гады ён пражыў у беднасці, пакутуючы ад хвароб і адзіноты.

Праз 500 гадоў з моманту выдання паэмы, яна застаецца значным літаратурным творам, які выклікае цікавасць у шырокай публікі.

Сучаснікі могуць пазнаёміцца ​​з ёю на беларускай мове. Існуе тры пераклады «Песні пра зубра» на беларускую мову, якія належаць Язэпу Сямяжону (у 1973 годзе), Наталлі Арсенневай (у 1978–1982 гадах) і Уладзіміру Шатону (у 1994 годзе).

Прачытаць яе можна тут:

https://knihi.com/Mikola_Husouski/Piesnia_pra_zubra.html

https://planetabelarus.by/publications/pesnya-pro-zubra-500-let-so-vremeni-izdaniya-poemy/

Последние новости